تحقیق گرمابه قبل و بعد از اسلام در ایران

هدف از انتخاب موضوع گرمابه برای تحقیق دانستن جایگاه گرمابه و بهداشت در فرهنگ و مذهب قبل و بعد از اسلام در ایران.

مقدمه:

مردم ایران چه پیش و چه بعد از ظهور اسلام به پاکیزگی اهمیت زیادی می دادند اما بعد از ظهور اسلام این موضوع تشدید شد.

در قبل از اسلام پیروان آیین مهر زرتشت توجه به پاکیزگی داشته و کلمه پادیا و (پادیاوی یعنی غسل. وضو. پاک کردن. پاکیزه نگه داشتن.و واژه پاسیو هم به همین منظور است) از آن زمان ریشه می گیرد. پاتیو همان محل تمیز کردن و در مساجد به وضوخانه گفته می شود. همان گونه که گفته شد این واژه در زبان فرانسه به پاتیو تبدیل شده است و دوباره به ایران بازگشته به صورت پاسیو به کار برده می شود.

واژه گرمابه مرکب از دو کلمه ی گرم و آبه است. اما در اینجا آبه به معنی آب و گرمابه مساوی آب گرم نیست بلکه آبه به محل ساختمان گفته می شده مثل سردابه (ساختمان سرد). گورابه (قبرستان. مقبره)

در گذشته های دور (از حدود 1500 تا 2000 سال قبل) شستشوی معمولی به صورت حاضر نبوده است. گرمابه به ساختمانی گرم با ظرفی بزرگ به نام آبران بوده است. از آن جهت که آب را مقدس می شمرند و نمی خواستند آن را آلوده کنند آب استفاده شده را بعد از استحمام روی زمین یا آسمان پاشیده و به هیچ عنوان آن را وارد آب پاک نمی کردند.

همان طور که ابتدای تحقیق گفته شد گرمابه محلی گرم چه برای زمستان و چه تابستان بوده است به جای خزانه ظرفی به اندازه یک آدم داشته و از همین ظرف جهت وضو نیز استفاده می شده است.

گرمابه قبل از اسلام

ساختمان گرمابه و بهره گرفتن از آن تا جایی که کاوشهای باستان شناسی نشان می دهد دست کم از روزگاران هخامنشیان (سده 4-6) قبل از میلاد در ایران متداول بوده است.

حمامهای باستانی را به لحاظ ویژگی به دو دسته تقسیم می توان کرد:

1- بهداشتی و مذهبی (سلامت روح و جسم )

2- معماری

مذهبی و بهداشتی:

در ایران از روزگاران کهن شستشوی بدن از دو نظر اهمیت ویژه ای داشته است. از جهت پاکی جسم و پاکی روان. مهرپرستان برای انجام مراسم مذهبی می بایست به مدت سه روز و سه شب در فواصل مهینی غسل کنند تا قادر گردند در برنامه های دینی شرکت جویند. اهمیت آب در مذهب به حدی بوده که می بایستی مهرابه ها (عبادتگاه ها) در محلی قرار گیرد که آب روان از کنارش بگذرد. در آئین (مزدینا) پاکی جسم و روان بسیار مهم بوده و از آن به نام (اشویی) نام برده شده است.. بر اساس این تفکر پاکی جسم و روان وابستگی زیاد به هم و یکی از نعمت های بزرگ شمرده می شده است. به همین جهت برای ور نمودن آلودگی و گناه همواره شستشو می کردند و معابدی برای فرشته و پاسدار آب (آناهیتا) ترتیب می دادند. و مراسم تطهیر در آنجا انجام می گرفت.

گرمابه از لحاظ مذهبی به طور کلی در اسلام

پاکی و طهارت در آیین اسلام از اهمیت ویژه ای برخوردار است و غسل های واجب متعددی وجود دارد. وضو و شستشوی پنج گانه در روز علاوه بر جنبه مذهبی از نظر بهداشتی هم اهمیت دارد. بدین ترتیب فضای شستشو یعنی حمام ها از همان آغاز در میان فضاهای معماری شهری از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده. گرمابه های ایرانی همانند دیگر بناهای عمومی دارای آرایه ها و تزئیناتی بوده که در بناهای عمومی دیگر به کار برده می شد. مثال: حمام وکیل شیراز و گنجعلی خان

عناوین مطالب تحقیق:

مقدمه

گرمابه قبل از اسلام

1-معماری

2-مذهبی

3-فرهنگی و بهداشتی

گرمابه بعد از اسلام

1-معماری

2-مذهبی

3-فرهنگی و بهداشتی

نتیجه گیری

اسامی بعضی از حمام های ثبتی در فهرست آثار ملی ایران.

تصاویر

منابع و ماءخذ