پایان نامه فیلم درمانی در بهبود عواطف خودآگاه و بازشناسی هیجان افراد افسرده

این پایان نامه به منظور تعیین اثربخشی فیلم درمانی بر بهبود عواطف خودآگاه و بازشناسی بیان چهره ای هیجان در افراد افسرده انجام شد. تحقیق حاضر از نوع تجربی (پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل) بود. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه عواطف خودآگاه و آزمون بازشناسی بیان چهره ای هیجان جمع آوری شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا در سال تحصیلی 92-91 تشکیل می دهند. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش 400 نفر از دانشجویان دانشگاه آستارا که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده اند، به پرسشنامه افسردگی بک پاسخ دادند؛ سپس 40 نفر بر اساس ملاک بالاترین نمره افسردگی انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. پیش آزمون با استفاده از مقیاس عواطف خودآگاه و آزمون بازشناسی بیان چهره ای هیجان بر روی هر دو گروه اجرا شد، سپس گروه آزمایش تحت 6 جلسه فیلم درمانی قرار گرفت. مداخلات عبارت بود از یک جلسه مشاهده فیلم در ارتباط با هیجان مورد نظر و سپس بحث و گفتگوی گروهی در مورد افکار، احساسات و هیجانات خود، در موازات تجارب حاصل از مشاهده فیلم و شخصیت داستان که دچار مشکلات هیجانی مشابه بود. گروه کنترل در فهرست انتظار قرار داده شد. پس از اجرای پس آزمون بر روی هر دو گروه، داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره تحلیل شد. نتایج نشان داد که فیلم درمانی بر بهبود عواطف خودآگاه و بازشناسی بیان چهره ای هیجان افراد افسرده موثر بوده است. این یافته ها بیان می کند که فیلم درمانی می تواند روش مناسبی برای بهبود عواطف خودآگاه و بازشناسی هیجان باشد.

کلید واژه ها: فیلم درمانی، افسردگی، عواطف خود آگاه، بازشناسی هیجان.

تعریف نظری وعملیاتی متغیرها

عواطف خودآگاه

تعریف نظری: شرم، احساس گناه، خجالت و غرور اعضاء هیجان های خود آگاه را تشکیل می دهند. بیشتر نظر پردازان عقیده دارند که یک خود شناخته شده، شرط لازم برای هیجان های شرم، احساس گناه، غرور، خجالت است. بر طبق این دیدگاه در کودکان کوچک ظرفیت شناختی برای تجربه هیجان های خودآگاه تحول نیافته است. هیجان های خودآگاه نوعا وقتی ما با معیارها و اهدافمان برخورد می کنیم یا آنها را زیر پا می گذاریم یا خیلی عالی انجام می دهیم، نمود می یابند و به نوبه خود این معیارها و اهداف ما نیز با اجتماعی شدن توسط والدین، معلمان، همسالان و دیگران در خود شک می گیرند.

تعریف عملیاتی: منظور از هیجانات خودآگاه در این پژوهش نمره ای است که هر آزمودنی در مولفه های شرم و گناه، بی تفاوتی وغرور (به خود و رفتار) مقیاس عواطف خود آگاه (Tosca -3) تانگمن ودیرینگ کسب می نماید.

بازشناسی هیجان

تعریف نظری: دیدگاه زیستی معمولا روی چند هیجان اصلی تاکید می کند که حداقل دو یا سه وحداکثر ده تا هستند. نانسی استین وتام ترابوسو بر چهار هیجان شادی، غم، خشم وترس تاکید دارند. سیلوان تامکینز شش هیجان علاقه، ترس، تعجب، خشم، اندوه وشادی را مشخص کرد. پل اکمن شش هیجان مجزای ترس، خشم ، غم، نفرت، لذت وحقارت را معرفی می کند. رابرت پلاچیک از هشت هیجان خشم، نفرت، غم، تعجب، ترس، تایید ، شادی وانتظار نام می برد. وسرانجام اینکه کارول ایزارد ده هیجان را براساس نظریه هیجانهای متمایز خود معرفی می کند: خشم، ترس، اندوه، شادی، نفرت، تعجب، شرم، گناه، علاقه، حقارت. امادیدگاه شناختی قاطعانه تاکید دارد که انسان ها خیلی بیشتر از2تا 10هیجان را که دیدگاه زیستی مشخص کرده است. تجربه می کنند. هرکس خواه پژوهشگر زیستی باشد یا شناختی، قبول دارد ده ها هیجان وجود دارد. بنابراین اختلاف نظر فقط در باره این است که آیا برخی هیجان های اصلی تر از هیجان های دیگر هستند. موضع میانه رو این است که هر هیجان اصلی فقط یک هیجان نیست ، بلکه مجموعه ای از هیجان های مرتبط است. تعداد مجموعه هیجان های اصلی که ریشه زیستی داشته باشند محدود است؛ حداقل پنج مجموعه هیجان های اصلی خشم، ترس، نفرت، غم، لذت وجود دارد. شش هیجان اصلی در بازشناسی و بیان چهره ای در فرهنگ های مختلف متشابه هستند.

تعریف عملیاتی: منظور از بازشناسی هیجانات در این پژوهش نمره ای است که هر آزمودنی از هیجان های خشم، نفرت، ترس و شادی در آزمون بازشناسی وبیان چهره ای هیجان اکمن و فرانسیس کسب می نماید.

افسردگی

تعریف نظری: افسردگی عموما به عنوان حالتی از احساس غمگینی شدید تعریف می شود که مشتمل بر احساس فرا گیرنده ای از فقدان، نافعالی، خستگی، مشکلاتی در تفکر و ارتباط است. علایم اساسی و کلیدی افسردگی، خلق افسرده و فقدان علاقه و لذت می باشد که بیماران آن را به صورت احساس غم و اندوه، ناامیدی، غمگینی و بی ارزشی اظهار می دارند. افسردگی یکی از اختلال های شایع روانی است. سازمان بهداشت جهانی، افسردگی را در ردیف چهارم فهرست حادترین مشکلات بهداشت عمومی در سرتاسر جهان قرار داده است. افسردگی یکی از علل آسیب زا و ناتوانی در تمام کشورهاست و در واقع بیماری گسترده و آسیب زننده است؛ که هر زن و مردی را تحت تاثیر قرار می دهد. تحقیقات نشان می دهد تعداد افراد افسرده به علت فشارهای ناشی از تغییرات اجتماعی و افزایش بیماری های جسمانی روبه افزایش است و قرن هاست که افسردگی به عنوان یک مشکل روانی در زندگی بزرگ سالان شناخته شده است. شمار فزاینده ی مراجعان مبتلا به این اختلال، در سنین مختلف به مراکز درمانی نشانه ای از شیوع بالای افسردگی است.

تعریف عملیاتی: منظور از افسردگی در این پژوهش نمره ای است که هر آزمودنی از پرسشنامه افسردگی بک کسب می نماید.

فیلم درمانی

تعریف نظری: فیلم درمانی به دنبال دستیابی افراد به بینش و آگاهی نسبت به اندیشه ها واحساسات و هیجانات خود می باشد. در فیلم درمانی هیجانات افراد مد نظر است و می توان هیجانات بیماران را ضمن یا بعد از تماشای فیلم تحلیل کرد. فیلم ها تصویری غیر واقعی را از زندگی موجود می آفرینند. در واقع ارتباط ما با فیلم، شبیه ارتباطمان با رویاهایمان است؛ ما میدانیم که رویاها یا فیلم ها واقعی نیستند اما در همان لحظه در برخی سطوح می توانیم احساس یا باور نماییم که گویی واقعا اتفاق افتاده اند وما به چنین تصوری که بر اساس هم ذات پنداری رخ می دهد نیازمندیم.

تعریف عملیاتی: منظور از فیلم درمانی در پژوهش حاضر، نمایش و تحلیل گروهی فیلم بر اساس الگو و روش کتاب فیلم درمانی به منظور اصلاح و بهبود مولفه های احساس شرم، احساس گناه، بی تفاوتی و غرور (به خود و رفتار) هیجانات خودآگاه و مولفه های خشم، نفرت ترس و شادی هیجانات اصلی است.