مقاله تورم ساختاری و ماهیت آن در اقتصاد

مقاله تورم ساختاری و ماهیت آن در اقتصاد

فهرست:

ماهیت تورم در كشورهای در حال توسعه و ایران

تورم ساختاری در اقتصاد ایران

ساختار ایجاد بیماری هلندی و نقش آن در تورم

بیماری هلندی و اقتصاد ایران

ویژگی های تورم

نتیجه گیری

..................................................................................

بخشهایی از متن:

ماهیت تورم در كشورهای در حال توسعه و ایران

دولت های كشورهای در حال توسعه در وعده های خود برای بالا بردن سطح زندگی مردم كه در اهداف برنامه های توسعه اقتصادی آنها مطرح شده اند، اغلب با مشكل تورم درگیر می شوند.
در شناخت تورم و برای مقابله با آن، بحث ماهیتی آن مهم است. در همین ابتدای بحث باید گفت كه تورم در كشور های در حال توسعه و كشور های توسعه یافته به طور كامل از هم متفاوت اند. برای مثال در كشور های توسعه یافته صنعتی تورم در واقع بعد از رسیدن اقتصاد به اشتغال كامل شروع می شود ولی در كشور های در حال توسعه، بیكاری عظیم جویندگان كار همراه با نرخ بالای تورم نرخی را می سازند كه اقتصاددانان كلان، آن را «نرخ فلاكت» می گویند. به عبارت دیگر، در كشور های در حال توسعه عموما قبل از آن كه اقتصاد به اشتغال كامل برسد، دچار تورم شدید می شوند.

زیرا در این كشور ها ماهیت بیكاری با بیكاری متداول در كشور های توسعه یافته در دوران ركود فعالیت های اقتصادی تفاوت دارد.در كشور های توسعه یافته برای خارج كردن اقتصاد از ركود، دولت ها از راه های گوناگون سطح سرمایه گذاری در جامعه را بالا می برند. این هزینه سرمایه گذاری اضافی موجبات افزایش تقاضای موثر را آن هم با یك ضریب تكاثری فراهم می آورد. نكته مهم آن است كه به دلایل ساختاری در آنها، این افزایش در سرمایه گذاری ها و تقاضای موثر باعث فشارهای تورمی جدی در جامعه نمی شود.

...

تورم ساختاری در اقتصاد ایران

«در سال ‌١٩٥٩برای اولین بار در هلند ذخایر گاز کشف گردید، این موضوع منتهی به افزایش درآمدهای ارزی در هلند، و تقویت بی سابقه پول ملی آن کشور گردید. ولی این فرصت به دلیل ایجاد یک رونق بخشی در اقتصاد Booming Traded Sector Economy و پیش ران شدن آن، و بطور طبیعی جابجایی منابع اقتصادی از دیگر بخش‌ها به بخش مزبور، مزیت تولید دیگر کالاهای صنعتی هلند را تضعیف نمود و یک بخش کاذب پر رونق دیگری را که از قابلیت مبادله با اقتصاد جهانی تهی بود، شکل بخشید. این عارضه در رونق صادراتی برخی کشورها نیز به مانند انگلستان در تولید و صادرات نفت و استرالیا در عرصه تولید مواد معدنی در دهه ‌٦٠ و ‌٧٠ مشاهده گردید.

نام علمی مناسبی که می‌توان بر بیماری هلندی نهاد، « رونق در اقتصاد کالاهای مبادله پذیر » است که متضایف با « رخوت در اقتصاد بخش کالاهای صنعتی صادراتی » خواهد بود. قابل توجه است که این عارضه به‌لحاظ آسیب شناختی با توجه به برون زا بودن درآمد حاصله، در شرایط خاصی از تعامل با اقتصاد بیرونی، تبدیل به پیشران اقتصاد داخل می‌گردد، که به آن خواهیم پرداخت.

این بیماری در اقتصاد ایران ناشناخته نمانده است، و اقتصاد دانان بهترین شاهد آن را تحولات دهه پنجاه اقتصاد ایران می‌دانند. فهم این اصطلاح در عرصه نخبگان اقتصادی محدود نمانده، و حتی در گفتمان نخبگان و جریانات سیاسی نیز در حدود یک کابوس اقتصادی به این اصطلاح توجه شده است.

ساختار ایجاد بیماری هلندی و نقش آن در تورم

در یک اقتصاد فرضی به مانند ایران تولید ناخالص ملی فارغ از توان خرید بطور تقریبی ‌٢٠٠ میلیارد دلار به قیمت‌های جاری می‌باشد. با صرف نظر از قیمت‌های جاری انرژی مصرفی در کشور، عواید حاصل از صادرات نفت در کشور اگر ‌٦٠ میلیارد دلار باشد، نسبت این درآمد به تولید ناخالص ملی حدود GNP ‌٣٠% خواهد بود.