مقاله مکتب اسلام در مورد علم اقتصاد

معرفی و بخشهایی از متن مقاله مکتب اسلام در مورد علم اقتصاد

با توجه به جامعیت دین اسلام و اینکه اسلام در تمام زمینه ها حرف برای گفتن دارد و پیرامون جامعه انسانی از لحاظ اعتقادی، عبادی، فرهنگی، تربیتی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مکتبی خاص ارائه کرده است که مشتمل بر راهنمایی ها و راهکارهای اساسی برای ایجاد مدینه فاضله و نیل به سعادت دنیایی و اخروی می باشد. بر مبنای همین نگرش است که اساس و مفاهیم بنیادین مکاتب کلامی، اخلاقی، سیاسی و اقتصادی اسلام از زبان شارع (خداوند و پیامبر ص ) در منابع و متون دینی ما به نحو برجسته و راهگشا وجود دارند. در طول تاریخ پرفراز و نشیب اسلام، دانشمندان و برجسته گان مسلمان، این مکاتب را سر و سامان داده و آن را به صورت تخصصی بر پایه مفاهیم بنیادین دینی، تنظیم و تدوین کرده اند.

یکی از چهره های شاخص و متفکر مسلمان که در زمینه مکاتب اسلامی از جمله مکتب اقتصادی اسلام فرضیه های مختلف را بررسی، تحلیل و نظریه خویش را که مقتبس از منابع غنی اسلام بود، مطرح ساخت؛ شهید آیت الله سید محمد باقر صدر بود. وی صاحب نظر دقیق و دانشمند متبحر در ابعاد مختلف علمی (در زمینه های فقهی، اصولی، فلسفی و اقتصادی) بود. ایشان را می توان جزء اولین کسانی شمرد که در میان دانشمندان مسلمان در زمینه اقتصاد، مکتب اقتصادی و نظام اقتصادی اسلام به صورت مدوّن و منظّم اظهار نظر نمود و در این زمینه کتابهای ارزشمندی از جمله اقتصادنا را نوشت و همچنین در مورد بانک داری بدون ربا که در کشورهای اسلامی مشکل اساسی از منظر سیاستهای کلان تجهیز و تخصیص منابع پولی شمرده شده و می شود، کتاب البنک اللاربوی فی الاسلام را به رشته تحریر در آورد که در زمان خود کاری ابتکاری و ارزشمند در جهان اسلام محسوب می شد و قوانین که در زمینه بانک داری بدون ربا در چند سال اخیر در برخی کشورهای اسلامی تدوین شده اند از افکار و خطوط کلی که ایشان مطرح کرده است؛ متأثر می باشند.

نگاهى به مفهوم اقتصاد در مکتب اسلامى

اقتصاددان در زبان عربى از باب افتعال و مشتق از مصدر ثلاثى مجرد قصد است و مشتقاتى همچون قصد، قاصد، مقصد در زبان فارسى و عربى مورد استفاده قرار مى گیرد. در فرهنگهاى معتبر زبان عربى و فارسى عموما این اصطلاح با عباراتى همچون رعایت اعتدال ، اجتناب از افراط و تفریط ، میانه روى در هر کار و حد وسط بین اسراف و اقتار تعریف مى شود.

در متون اسلامى عموما اقتصاد در نقطه مقابل اسراف قرار گرفته چنانکه از امام جعفر صادق علیه السلام نقل شده که فرمودند: رعایت اقتصاد از جمله امورى است که خداوند آن را دوست دارد و همانا اسراف را خدا دشمن مى دارد گرچه دورانداختن هسته خرمائى باشد.

فهرست مقاله

مقدمه

نگاهى به مفهوم اقتصاد

نگاهى به مفهوم اقتصاد در مکتب اسلامى

علم اقتصاد و مکتب اسلام

فرق مکتب اقتصادی و قانون مدنی

تفاوتهاى مکتب اقتصادى و علم اقتصاد

علم اقتصاد از دیدگاه مکتب اسلام

راههای دستیابی به مکتب اقتصادی

چارچوب کلی اقتصاد اسلامی از دیدگاه مکتب اسلامی

اصل مالکیت مزدوج

اصل عدالت اجتماعی

ویژگیهای مکتب اقتصادی اسلام